Bán hương trầm quỳ châu

Nằm trong ở phía Tây Bắc tỉnh nghệ an, Quỳ Châu đã được thiên nhiên ban tặng cho những sản vật quý hiếm, trong đó có những loại cây mang đặc trưng của mảnh đất này đã giúp người dân có thêm thu nhập. Nghề làm hương trầm quỳ châu không biết có từ lúc nào nhưng chỉ biết là từ lâu lắm, từ đời ông bà nội tôi còn bé nghề quấn hương trầm đã phát triển lắm rồi.

Hương trầm quỳ châu

Núi rừng Quỳ Châu- nơi ban tặng những sản vật quý hiếm cho con người.

Đã mấy thế hệ làm nghề quấn hương trầm, nên tôi biết được những vất vả của người nghệ nhân. Để làm được  những nén hương trầm chất lượng tốt, người dân phải cẩn thận từ việc lựa những cây nứa, lùng. Chọn cây vừa, không già cũng không quá non, chẻ thành que, ngâm dưới nước đến 6 tháng trời. Phải ngâm lâu như vậy thì que hương mới mềm, dai để khi thắp lên sẽ cháy đượm, đều mà tàn cuốn thành vòng Lộc. Các nguyên liệu để làm bột hương bao gồm rễ hương, vỏ quế, hoa hồi, thảo quả..đều là những nguyên liệu tự nhiên, được trồng ở các đồi núi của huyện Quỳ Châu và Quế Phong. Sau khi lăn (se) bột xong sẽ đóng gói thành sản phẩm.

Que hương được ngâm nước từ 4 - 5 tháng.  
 Ngày xưa, khi kinh tế thị trường chưa phát triển, có ít gia đình còn giữ nghề, và sản phẩm chủ yếu cung cấp cho người tiêu dùng trong khu vực miền Trung, nhưng hiện nay những làng làm nghề cuốn hương trầm đã được UBND tỉnh Nghệ An trao tặng bằng công nhận làng nghề truyền thống.                                

Sản phẩm Hương Trầm Quỳ Châu đã trở thành một mặt hàng phổ biến tại thị trường trong nước, và trong thời gian gần đây " Hương Trầm Quỳ Châu" đang vươn ra thị trường thế giới. Đã có nhiều thương lái từ Ấn Độ, Lào, Trung Quốc, Thái Lan...sang đây đặt hàng.


Bột hương - Hương Trầm Quỳ Châu.
                                                                                                       
Sản phẩm - Hương Trầm Quỳ Châu.
Năm hết Tết đến, ai đi xa quê cũng mong muốn có một món quà về tặng gia đình và người thân.
Sản phẩm Hương Trầm Quỳ Châu với ý nghĩa là sợi dây kết nối gia đình Việt - là một món quà ý nghĩa cho Tết cổ truyền của dân tộc.

Xem thêm

Làng hương trầm Quỳ Châu

Làng hương trầm Quỳ Châu

Trong tâm thức người Việt, nén hương như một nhịp cầu nối hai thế giới hữu hình và vô hình, giữa cuộc đời thực và thế giới tâm linh. Vào mỗi dịp Tết đến Xuân về, ngoài những lễ vật dâng lên bàn thờ gia tiên thể hiện tấm lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn, thì việc thắp nén hương thơm để nguyện cầu cho nhân khang, vật thịnh là điều không thể thiếu.

Vẫn còn đây những lời ca: “Tổ tiên một nén hương trầm / Nối dòng máu đỏ âm thầm thiết tha”.
Hương trầm Quỳ Châu là một sản phẩm truyền thống của người dân Qùy Châu. Vào những ngày giáp Tết, thị trấn Tân Lạc, huyện Qùy Châu trở nên tấp nập hơn bởi nhiều người về đây mua hương trầm đem về xuôi bán. Nghề làm hương ở vùng này được bắt nguồn từ những người miền xuôi lên lập nghiệp. Từ chỗ làm vườn rừng, họ phát hiện ra Phủ Qùy là cả một vùng nguyên liệu dồi dào cho nghề làm hương, dần dần hương trầm hiệu Quỳ Châu trở nên nổi tiếng.

Làm hương trầm

Những ngày áp Tết, làng nghề hương trầm ở Qùy Châu luôn nhộn nhịp
Để có những búp hương trầm thơm ngát, người làm hương phải chọn lựa nguyên liệu rất kỹ lưỡng. Ngay từ đầu mùa hè, họ đã đi khắp vùng để đặt mua rễ cây hương bài (làm nguyên liệu chính), là cây thuộc loài thảo mộc, lá dài, có bộ rễ chùm dày thường mọc thành từng bụi, đám lớn ven khe suối hay trên sườn đồi, dưới những tán lá rậm ẩm mát. Nguyên liệu làm hương trầm còn có thảo quả, hoa hồi, quế chi, trầm xô, bã mía, chủ yếu là những nguyên liệu sẵn có trong vùng, trừ thảo quả và hoa hồi phải nhập từ Lạng Sơn về. Nguyên liệu được phơi khô, xay thành bột mịn, trộn đều với nhau theo bí quyết gia truyền. Từ xưa, cây quế được ví là vàng của vùng đất Phủ Quỳ. Dọc QL48, san sát những cánh rừng quế bạt ngàn được trồng từ thời Pháp thuộc. Rễ hương cũng giúp người dân miền tây xứ Nghệ có thêm một cái nghề, đó là “nghề săn rễ hương”. Cứ sau tết Nguyên đán, người dân lại thi nhau vào rừng tìm rễ hương gom về bán cho các cơ sở sản xuất hương.

Chu hương được làm từ thân cây lùng, một loại cây thuộc họ nhà tre, nứa. Chu hương được ngâm khoảng vài ba tháng, phơi thật khô làm sao để khô ải mà không giòn, dễ gãy. Tàn hương sau khi cháy còn nguyên uốn cong tuyệt đẹp. Việc chuẩn bị chu làm hương được hoàn tất từ nhiều tháng trước, phơi khô nhuộm phẩm đỏ phần gốc.

Hương được se chặt bằng giấy bản. Đây là loại giấy rất mỏng, mềm, dai, và cháy đượm, được mua từ Bắc Ninh về. Một mép giấy bản quét phẩm màu, khi quấn thành cây hương có hoa văn rất đẹp. Công việc cứ rải đều trong năm và tập trung chủ yếu trong những tháng giáp Tết Nguyên đán. Vốn đầu tư của một gia đình độ từ 10 đến 20 triệu đồng cho mọi khâu từ nguyên liệu cho đến bao thứ cần thiết khác. Mỗi vụ sau khi trừ chi phí, cũng thu nhập được từ 30 đến 40 triệu đồng.

Hiện nay, thị trấn Tân Lạc có khoảng 25 cơ sở sản xuất hương trầm quy mô lớn. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển nghề truyền thống đối với người làm hương nơi đây vẫn còn nhiều nỗi băn khoăn. Trước sự phát triển của nghề làm hương trầm, nhu cầu nguyên liệu ngày càng lớn, những rừng quế, rừng trầm hương tự nhiên đã khan hiếm dần. Anh Nguyễn Hồng Lĩnh – khối trưởng khối 1 thị trấn Tân Lạc huyện Qùy Châu cho biết: “Hiện nay nghề sản xuất hương trầm còn mang tính đơn lẻ, nhiều cơ sở sản xuất hương ở các vùng khác vẫn lấy thương hiệu là hương trầm Qùy Châu nhưng chất lượng không đảm bảo khiến người dân làng nghề lo lắng lắm”.

Thiết nghĩ, chính quyền huyện Qùy Châu cần quy hoạch lại vùng sản xuất, sớm tiến hành đăng ký thương hiệu để tạo đà cho sự phát triển của nghề truyền thống.

Xem thêm

Hương trầm quỳ châu truyền thống

Quy trình sản xuất hương trầm Quỳ Châu truyền thống

Vào cữ tháng 9 âm lịch. Đến Quỳ Châu , một huyện miền núi Nghệ an. Hầu như ở khắp mọi nơi, đều thoảng trong khơng gian một mùi thơm dễ chịu- mùi hương trầm.Bởi chính tại đây, đất Quỳ Châu từ xưa nay đã nổi tiếng về hương trầm, bên cạnh các đặc sản thành danh như vịt bầu Quỳ Châu,măng khô, mộc nhĩ …cùng bao thứ đặc sản miền rừng khác…

Hương trầm quỳ châu truyền thống

Có lẽ nghề làm hương ở vùng này, được bắt nguồn từ những người miền xuôi lên lập nghiệp.họ mang theo cả một bí quyết nghề làm hương- một thứ vốn từ ngàn xưa đã trở nên quen thuộc gần gũi với bao gia đình Việt Nam.Ban đầu,cớ thể họ lên miền sơn cước này cũng chỉ với một dự định lập nghiệp trên một vùng miền rừng đất rộng người thưa. Cũng có thể, từ chỗ làm vườn rừng, họ phát hiện ra rừng và đất Quỳ Châu, Quế Phong..là cả một vùng nguyên liệu dồi dào cho nghề làm hương nói chung và nghề “xe” quấn hương trầm nói riêng. Nên từ đó, nghề làm hương với hương trầm chính hiệu Quỳ Châu trở nên nổi tiếng.

Hương trầm Quỳ Châu với những búp hương dài nhắn tuỳ loại, không cầu kỳ loè loẹt. Được “xe” quấn chặt bằng giấy bản, dài cỡ 1m-loại đặc biệt, ngắn độ 40cm-loại thông dụng. Nhưng cho dù dài ngắn khác nhau, mỗi búp cũng chỉ lớn cỡ ngón tay trỏ người lớn, và đều có chung một đặc điểm:cháy đượm, khói mỏng có mùi thơm ngọt, tàn hương (chu) uốn cong tuyệt đẹp. Đây thực sự là một thứ hàng hóa được ưa chuộng trên thị trường trong nước, và đã trở thành một thứ quà biếu quý giá cho người thân ở mọi nơi khi mỗi dịp xuân về Tết đến..

Để có những búp hương trầm thơm ngát Quỳ Châu, những người làm hương phải cầu kỳ chọn lựa nguyên liệu rất kỹ. Ngay từ mùa hè, họ đã đi khắp vùng để đặt mua rễ cây hương bài- một loại cây thuộc lồi thảo mộc, lá dài xanh ngắt thường mọc thành từng bụi, từng đám lớn ven khe suối hay trên sườn đồi dưới những tán lá rậm ẩm mát- để làm nguyên liệu chính. Với bộ rễ chùm dày, đưa về phơi khô nghiền nát thành bột và có mùi thơm dịu . Mỗi ki lô gam rễ hương bài khô được mua với giá trên dươi 10.000 ngàn đồng. Với những chuyến đi lấy rễ hương bài ở vùng núi Tây bắc Nghệ An-vốn rất sẵn và việc thu hái không vất vả lắm, nên vào vụ có ngày những người chuyên đi khai thác thứ rễ cây hương bài cũng thu được cỡ vài ba chục ki lô gam.

Ngoài rễ cây hương bài, trong nguyên liệu làm hương trầm còn có thảo quả, hoa hồi,quế chi( hoặc bột lá quế khô), trầm xơ, bã mía và một vài thứ phụ gia đặc biệt được giữ kín khác. Phần lớn những thứ nguyên liệu trên đều có sẵn trong vùng. Duy chỉ có thảo quả là phải nhập từ Lạng Sơn Cao Bằng. Tất cả mọi thứ đều được phơi khô xay nghiền thành bột mịn, trộn đều với nhau theo một công thức tỷ lệ nhất định thành bột hương.Người ta dùng giang, hay dùng cây lùng (thuộc họ giang ,nứa..) cũng có sẵn ở vùng này, chẻ nhỏ làm “chu”. “Chu” được phơi sương phơi nắng theo một kỹ thuật riêng, làm sao để “chu” khô ải mà không giòn dễ gãy.Tất cả bí quyết quyết định cho một búp hương cháy đều, tàn hương sau khi cháy còn nguyên với dáng uốn cong tuyệt đẹp là ở khâu kỹ thuật này.Việc chuẩn bị “chu” làm hương được hoàn tất từ nhiều tháng trước, phơi khô nhuộm phẩm đỏ phần gốc hàng trăm, hàng triệu thanh “chu” cho cả một mùa làm hương trầm. Thời gian chuẩn bị đó,vào những ngày đẹp trời khắp các sân vườn ,bất kể nơi nào rộng rãi thoáng sạch đều ngổn ngang lớp lang những thanh “chu” dưới nắng.

Để “xe” hương, người ta dùng một chiếc bàn gỗ đóng thủ công làm bàn “xe”.Với đầy đủ giấy bản, “chu” , hồ dính và bột hương nguyên liệu để sẵn trên bàn. Vào mùa làm hương trầm; mọi người đều cắm cúi chăm chỉ nơi bàn “xe”, những búp trầm theo bàn tay khéo léo hiện dần ra thật đẹp.Với những người thành thạo, mỗi ngày họ “xe” được từ 1500 đếnn 2000 búp trầm đúng tiêu chuẩn.Đóng gói thành chục một, xếp vào thùng bảo quản để xuất cho các mối tiêu thụ.

Đây là một nghề mà công việc cứ rải đều trong năm và tập trung chủ yếu trong những tháng giáp Tết Nguyên đán. Vốn đầu tư của một gia đình độ từ 10 đến 20 triệu đồng cho mọi khâu từ nguyên liệu cho đến bao thứ cần thiết khác.Nhưng thu nhập cũng không phải là nhỏ, theo chị Bình -một người mà gia đình chuyên làm hương trầm ở Thị trấn Quỳ Châu thì ngay như ở gia đình chị ngồi vợ chồng, các cháu vừa đi học vừa tranh thủ làm giúp bố mẹ. Hương trầm của gia đình chị làm ra,mỗi vụ sau khi trừ mọi khoản chi phí vốn liếng,cũng thu nhập được từ 30 đến 40 triệu! Cũng theo chị , ngay trong thị trấn Quỳ Châu này có gia đình, nhờ sự đầu tư và kế hoạch cụ thể- Như hộ gia đình anh chị Oai-Uyên thành lập cả một tổ hợp thuê hàng chục nhân công vào vụ sản xuất, thu nhập chỉ riêng việc trả công thợ cũng ngót nghét gần 100 triệu đồng tiền công… Họ thuê nhân công và có mối tiêu thụ ổn định ở các nơi , hương họ làm ra có bao bì tên hiệu, số điện thoại hẳn hoi..thu nhập ngót cả vài ba trăm triệu đồng mỗi vụ…

Rải quanh một vùng, nhẩm tính chỉ riêng ở Thị trấn Quỳ Châu và ở xã Châu Hạnh lân cận đã tới trên dưới dăm sáu chục hộ chuyên “xe ” quấn hương trầm , thử tính ước lượng số hương của mỗi gia đình làm ra hàng ngày, mới thấy kinh ngạc với số lượng hương trầm ở đây hàng ngày hàng tháng. Quả là một con số đáng kể.

Không riêng ở Quỳ Châu, mà ngay ở các huyện miền Tây Nghệ An khác như Nghĩa Đàn , Quế Phong , Quỳ Hợp cũng có nhiều gia đình làm nghề quấn hương trầm. Nhưng theo tôi được biết, thì ở hầu hết các thị trường trong nước mọi người vẫn thường gọi loại hương trầm hảo hạng này là hương trầm Quỳ Châu (bởi dù được sản xuất từ đâu, nhưng vẫn tuân thủ theo công thức cho sản phảm hương trầm Quỳ Châu). Hàng năm vào dịp giáp Tết Nguyên đán,hương trầm Quỳ Châu lại theo những chuyến xe toả đi khắp nơi. Và như một đặc sản tiêu biểu, trong danh mục quà xuân cho người thân ở xa, những chục hương trầm với nhãn mác thương hiệu hương trầm Quỳ Châu không thể thiếu. Và ngay cả những người xa quê, mỗi khi xuân về Tết đến trên bàn thờ tổ tiên mỗi lần đốt búp trầm thơm Quỳ Châu ,cũng đỡ thấy thiếu vắng một nỗi niềm…

Từ năm 2009,Hương trầm Quỳ Châu đã được Liên hiệp các HTX tiểu thủ công và Hiệp hội các doanh nghiệp vừa và nhỏ Nghệ An công nhận là Làng nghề truyền thống ở Quỳ Châu với gần 100 hộ gia đình thành viên có kinh nghiệm , truyền thống. Có gia đình sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ xem như một nghề phụ, nhưng cũng không ít gia đình tập trung đầu tư vốn liếng để hình thành cơ sở sản xuất quy mô có hàng chục lao động. Dù với quy mô lớn nhỏ thế nào, nhưng chất lượng của thứ hương trầm đặc sản vẫn được họ giữ gìn với thương hiệu Hương Trầm Quỳ Châu đã thành danh trên thị trường trong và ngoài nước với mùi thơm không thể lẫn..Điều rất đỗi tự hào với những thành viên trong làng nghề khi chứng kiến những búp hương trầm sang trọng trong bao bì hiện đnại tự tin tới tay người tiêu dùng, mang thương hiệu Hương Trầm Quỳ Châu,đầy uy tín.

Xem thêm

Giới thiệu nghề làm hương trầm

Giới thiểu nghề làm hương trầm

Thị trấn Tân Lạc, Quỳ Châu, Nghệ An nằm lọt thỏm giữa núi rừng giống một thung lũng xinh xắn. Những ngày áp Tết, thị trấn nhỏ bé này trở nên nhộn nhịp hơn vì mùa sản xuất hương trầm quỳ châu bắt đầu bước vào dịp cao điểm.

Cây trầm

Rảo bộ quanh thị trấn, nghe mùi thơm của trầm hương thoang thoảng bay theo làn gió nhẹ xua tan cái lạnh lẽo của những ngày cuối đông. Khắp các con phố của thị trấn và bản làng ở xã Châu Hạnh người vào ra nhộn nhịp thu mua hương trầm chở về xuôi phục vụ khách hàng trong những ngày Tết Nguyên đán. Đi đến đâu cũng nghe tiếng cười đon đả của các cô gái Thái xinh xắn, chào mời khách vào mua đặc sản trầm hương của vùng đất Phủ Quỳ.

Làm trầm hương

Ngoài khu vực thị trấn, lâu nay hai xã Châu Hạnh và Châu Tiến cũng rất nhiều gia đình sản xuất hương trầm ngày tết. Và thương hiệu hương trầm Quỳ Châu xứ Nghệ đến nay thực sự đã có tiếng tăm trên thị trường Việt Nam.
Chị Huyền (người dân tộc Thái), chủ cơ sở sản xuất Huyền Sâm tâm sự: "Gia đình tôi làm nghề sản xuất hương trầm từ bao đời nay. Bình quân mỗi năm sản xuất khoảng gần trăm vạn hương trầm que. Trừ chi phí, mỗi mùa hai vợ chồng thu nhập khoảng 80 triệu đồng".
Ông Vi Văn Quân có hơn 15 năm thâm niên làm nghề sản xuất hương tiết lộ. Hiện ở Quỳ Châu có hàng trăm cơ sở sản xuất hương trầm, công thức mỗi nhà một kiểu, nhưng hầu hết hương đều có chung một mùi thơm rất đặc trưng của vùng đất Phủ Quỳ (bao gồm các huyện Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Quế Phong, Nghĩa Đàn).

Trẻ em cũng tham gia làm hương ngày Tết.

Để làm thành một que hương trầm, người dân nơi đây phải mua trữ nguyên liệu ngay từ hồi đầu năm. Trong tất cả các nguyên liệu để sản xuất hương trầm, trầm (rễ hương), thảo quả, quế, hoa hồi… là những nguyên liệu quan trọng nhất, phải được chế biến rất công phu. Lợi thế của miền đất này là nằm trong thủ phủ cây quế của vùng Phủ Quỳ.

Được biết, hai huyện Quỳ Châu và Quế Phong từ xưa cây quế được ví là cây vàng. Dọc QL48, san sát những cánh rừng quế bạt ngàn được trồng từ thời Pháp thuộc để lại. Miền đất núi rừng này còn sẵn có nhiều loại dược phẩm khác, nhất là rễ hương, mộc dược, thảo quả. Riêng rễ hương cũng giúp người dân miền tây Nghệ An có thêm một cái nghề mới - “nghề săn rễ hương”. Cứ mỗi dịp tết âm lịch xong, người dân lại thi nhau vào rừng để đi tìm rễ hương gom về bán cho các cơ sở sản xuất hương dự trữ cho một mùa làm hương trầm tiếp theo.

Anh Vi Văn Giáp, một thợ săn rễ hương ở miền tây Nghệ An tiết lộ: "Mặc dù nghề săn rễ hương vất vả hơn nghề sản xuất, nhưng năm nay giá cao hơn mọi năm nên không ít gia đình sẽ có một cái tết đầy đủ và vui hơn vì trúng đậm rễ hương. Những năm trước giá rễ hương khoảng 5 - 7 ngàn đồng/kg thì năm nay có giá từ 10 - 15 ngàn/kg".

Hương được se chặt bằng giấy bản, có loại đặc biệt dài tới 1m, loại thông dụng dài 50cm... Tùy từng loại mà có giá bán khác nhau. Hương ở đây thắp cháy đượm, khói mỏng, có mùi thơm ngọt, tàn hương uốn cong tuyệt đẹp. Bao lâu nay, nhiều người khắp các tỉnh đã có thói quen về tận Quỳ Châu hoặc nhờ người quen mua giúp những nén hương trầm Quỳ Châu để làm quà biếu hoặc thắp bàn thờ gia tiên dịp tết.
Trong những năm gần đây, cứ mỗi độ tết đến xuân về, khắp mọi miền đất nước đã nghe mùi hương trầm Quỳ Châu len lỏi trong gió. Áp Tết Nguyên đán, hương trầm Quỳ Châu lại theo những chuyến xe tỏa đi khắp nơi và trở thành một món quà không thể thiếu trong gói quà Xuân cho người thân ở xa, thậm chí cả những người Việt xa tổ quốc. Tết về, ai cũng mong muốn có một búp hương trầm Quỳ Châu làm ấm bàn thờ gia tiên.

Xem thêm